Μηχανές CPAP: 10 συμβουλές για την αποφυγή κοινών προβλημάτων

Η συσκευή CPAP είναι μια σημαντική θεραπεία για το σύνδρομο των αποφρακτικών απνοιών κατά τον ύπνο, αλλά δυστυχώς δεν είναι μία θεραπεία χωρίς προβλήματα. Μάθετε πώς μπορείτε να αποφύγετε τα πιο κοινά προβλήματα κατά τη χρήση της συσκευής CPAP.

Η συνεχής θετική πίεση αεραγωγών (CPAP – Continuous Positive Airway Pressure) είναι η θεραπεία εκλογής για το σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών κατά τον ύπνο.  Περιλαμβάνει ένα μικρό μηχάνημα που τροφοδοτεί με μια συνεχή και σταθερή πίεση αέρα, διαμέσου ενός σωλήνα και μίας μάσκας στο πρόσωπο που φοράει ο ασθενής.  Τα πιο κοινά προβλήματα κατά τη χρήση της συσκευής CPAP περιλαμβάνουν διαρροές αέρα από τη μάσκα, προβλήματα κατά τον ύπνο, και ξηρό στόμα ή ξηρή μύτη.

Τα καλά νέα είναι ότι αν μία μάσκα ή συσκευή CPAP δεν λειτουργεί για σας, έχετε άλλες επιλογές. Και οι περισσότερες μάσκες είναι ρυθμιζόμενες για να είναι όσο το δυνατό πιο άνετες στη χρήση τους. Πιο κάτω περιγράφονται τα 10 πιο συχνά προβλήματα κατά τη χρήση της CPAP και τι μπορείτε να κάνετε για αυτά.

1. Το λάθος μέγεθος ή στυλ μάσκας CPAP

Χρειάζεται οπωσδήποτε στενή συνεργασία με το γιατρό σας και τον προμηθευτή της συσκευής και μάσκας CPAP για να βεβαιωθείτε ότι έχετε μια μάσκα που ταιριάζει στις ανάγκες σας. Ο κάθε ασθενής έχει διαφορετικό σχήμα προσώπου, έτσι ώστε κάποια μάσκα που ταιριάζει σε κάποιον άλλο, μπορεί να μην είναι καθόλου βολική και πρακτική για εσάς.

Πολλές μορφές μασκών είναι διαθέσιμες. Για παράδειγμα, μερικοί κατασκευαστές διαθέτουν μάσκες που καλύπτουν το στόμα και τη μύτη σας, με ιμάντες που εκτείνονται σε όλο το μέτωπο και τα μάγουλα σας. Αυτές μπορεί να κάνουν μερικούς ασθενείς να αισθάνονται κλειστοφοβία. Εντούτοις, λειτουργούν καλά στην παροχή σταθερής πίεσης ειδικά σε άτομα που αλλάζουν θέσεις και στάσεις συχνά κατά τον ύπνο τους.

Άλλες μάσκες είναι αποκλειστικά ρινικές, καλύπτοντας μόνο τη μύτη. Άλλες πάλι μπορεί να διαθέτουν ρινικά μαξιλάρια που μπαίνουν κάτω από τη μύτη σας. Αυτές συνήθως φέρουν ιμάντες που καλύπτουν λιγότερη επιφάνεια του προσώπου σας.  Με αυτά ο ασθενής συνήθως αισθάνεται λιγότερο δυσκίνητος. Επιπλέον, σε περίπτωση που φοράτε γυαλιά ή θέλετε να διαβάσετε με τη μάσκα, τα ρινικά μαξιλάρια μπορεί να είναι ιδανικά για εσάς. Ο λόγος είναι επειδή απλούστατα εμποδίζουν την όραση λιγότερο από ότι οι πλήρεις μάσκες προσώπου.

Ανήσυχος ύπνος – υπερκινητικότητα

Ωστόσο, ενδέχεται η μάσκα σας να είναι ακατάλληλη εάν κινείστε πολύ κατά τον ύπνο σας – αλλάζετε συχνά στάσεις και θέσεις στο κρεβάτι. Μία λύση είναι να κρεμάζετε το σωλήνα της μάσκας πιο ψηλά από το κρεβάτι σας, μέσω κάποιου σταντ (βλ. σύνδεσμο πιο κάτω). Με αυτό τον τρόπο είναι λιγότερο πιθανό να βγεί η μάσκα εάν κινείστε στον ύπνο.

Δώστε προσοχή στο μέγεθος. Οι περισσότερες μάσκες διατίθενται σε διαφορετικά μεγέθη. Το ίδιο μέγεθος εντούτοις μπορεί να διαφέρει από κατασκευαστή σε κατασκευαστή. Επιπλέον οι ιμάντες στις μάσκες είναι ρυθμιζόμενοι. Ρωτήστε το γιατρό σας ή τον προμηθευτή σας για να σας δείξει πώς να ρυθμίσετε τη μάσκα σας. Έτσι θα πετύχετε την καλύτερη εφαρμογή και τα καλύτερα αποτελέσματα θεραπείας.

2. Πρόβλημα στο να συνηθίσετε να φοράτε τη μάσκα με τη συσκευή CPAP

Μπορεί να βοηθηθείτε εάν ξεκινήσετε φορώντας μόνο τη μάσκα για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ είστε ξύπνιοι, για παράδειγμα, ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να φορέσετε τη μάσκα ενωμένη με το σωλήνα και τη συσκευή CPAP, κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ είστε ξύπνιοι. Μόλις συνηθίσετε την αίσθηση, μπορείτε να τη χρησιμοποιείτε πλέον κάθε φορά που κοιμάστε – το βράδυ αλλά και κατά τη διάρκεια του απογευματινού ύπνου. Είναι πολύ σημαντικό να καθαρίζετε καθημερινά τη μάσκα σας, ώστε να νιώθετε άνετα όταν τη φοράτε στο πρόσωπο. Ο καθαρισμός γίνεται είτε με νερό και σαπούνι είτε ευκολότερα με ειδικά πανάκια καθαρισμού.

3. Δυσκολία στο να ανεχτείτε την πίεση του αέρα που παρέχει η συσκευή CPAP

Μπορεί να το ξεπεράσετε αυτό χρησιμοποιώντας ένα τρικ που είναι διαθέσιμο σε αρκετές μηχανές CPAP. Αυτό είναι η ενεργοποίση μίας ρύθμισης που αυξάνει σταδιακά και όχι απότομα την πίεση στο μηχάνημα, μέχρι να σας πάρει ο ύπνος. Αυτό το χαρακτηριστικό σας επιτρέπει να αρχίσετε με χαμηλή πίεση αέρα, που ακολουθείται από μία αυτόματη, σταδιακή αύξηση της πίεσης.  Η συγκεκριμένη ρύθμιση μπορεί να γίνει από το γιατρό σας.

Αν αυτό δεν βοηθάει, συζητήστε με το γιατρό σας γιατί μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα διαφορετικό είδος συσκευής που ρυθμίζει αυτόματα την πίεση ενώ κοιμάστε και ονομάζεται (BiPAP). Αυτή παρέχει μεγαλύτερη πίεση όταν εισπνέετε και λιγότερη όταν εκπνέετε. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε και το πρόβλημα της δυσανεξίας στις ψηλές πιέσεις.

4. Ξηρή, βουλωμένη μύτη

Πολύ απλά, ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει μία συσκευή CPAP που διαθέτει θερμαινόμενο υγραντήρα, ο οποίος συνδέεται με το μηχάνημα πίεσης του αέρα. Το επίπεδο ύγρανσης είναι ρυθμιζόμενο. Επιπλέον, η χρήση ενός ρινικού σπρέι φυσιολογικού ορού κατά την κατάκλιση μπορεί επίσης να σας βοηθήσει. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει ένα ρινικό σπρέι στεροειδών, εάν η ξηρότητα σας δεν ανταποκρίνεται στη θερμαινόμενη υγρασία.

Είναι επίσης σημαντικό η μάσκα σας να σας ταιριάζει καλά στο πρόσωπο. Μια διαρροή αέρα από τη μάσκα μπορεί εύκολα να προκαλέσει ξηρότητα στη μύτη σας. Τα πιο κάτω προιόντα μπορεί να σας βοηθήσουν να αναπνέετε καλύτερα από τη μύτη όταν κοιμάστε. Αν δεν σας λύσουν το πρόβλημα, τότε θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.

5. Αίσθημα κλειστοφοβίας

Αν είστε ξύπνιοι, ξεκινήστε τη χρήση κρατώντας μόνο τη μάσκα επάνω στο πρόσωπό σας χωρίς κανένα από τα άλλα μέρη (ιμάντες, σωλήνας, συσκευή CPAP). Μόλις είστε άνετoι με αυτό, προσπαθήστε να φοράσετε τη μάσκα με τους ιμάντες. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να κρατήσετε τη μάσκα και το σωλήνα, χωρίς τους ιμάντες, και συνδέστε το σωλήνα με τη μηχανή CPAP σε χαμηλή ρύθμιση της πίεσης. Και, τέλος, φορέστε τη μάσκα με τους ιμάντες και το σωλήνα ενωμένο με τη μηχανή CPAP σε κανονικό επίπεδο πίεσης ενώ είστε ξύπνιοι. Αφού είστε άνετοι με αυτό, προσπαθήστε να κοιμηθείτε χρησιμοποιώντας τη συσκευή σας.

Οι ασκήσεις χαλάρωσης, όπως η προοδευτική χαλάρωση των μυών, μπορεί επίσης να βοηθήσουν να μειώσετε το άγχος σας. Αν παρόλα αυτά νιώθετε ακόμα κλειστοφοβία, μιλήστε με το γιατρό σας ή τον προμηθευτή CPAP. Μπορεί να σας βοηθήσει να διαλέξετε ένα διαφορετικό μέγεθος μάσκας ή ένα διαφορετικό τύπο, όπως π.χ. αυτό που χρησιμοποιεί ρινικά μαξιλάρια.

6. Διαρροή αέρα από τη μάσκα, ερεθισμός του δέρματος ή πληγές λόγω πίεσης από τη μάσκα

Μια διαρροή από κακή τοποθέτηση της μάσκας σημαίνει ότι δεν θα πάρετε το απαιτούμενο επίπεδο πίεσης του αέρα που χρειάζεστε, και επίσης μπορεί να ερεθιστεί το δέρμα σας. Μπορεί επίσης να απελευθερώνεται αέρας στα μάτια σας. Αυτό ίσως σας ξηραίνει τα μάτια σας ή τα ερεθίζει προκαλώντας δακρύρροια.

Δοκιμάστε να ρυθμίσετε τους ιμάντες και τα μαξιλάρια ρύθμισης στη μάσκα για να πετύχετε καλύτερη εφαρμογή. Εάν η μάσκα εφαρμόζεται πάνω από τη μύτη σας, βεβαιωθείτε ότι δεν κάθεται πολύ ψηλά στη γέφυρα της μύτης σας, η οποία μπορεί να κατευθύνει αέρα στα μάτια σας.

Μπορεί να χρειαστεί να ζητήσετε από τον προμηθευτή σας για να σας βοηθήσει να βρείτε μια διαφορετική μάσκα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν το βάρος σας άλλαξε πρόσφατα σημαντικά. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε κάποια μάσκα από διαφορετικό κατασκευαστή. Αν παρουσιάσετε δερματικές αλλοιώσεις ή πληγές, π.χ. στη μύτη σας, ενημερώστε το γιατρό σας άμεσα.

7. Δυσκολία να κοιμηθείτε

Αυτό είναι ένα φυσιολογικό, προσωρινό πρόβλημα. Φορώντας τη μάσκα μόνο για κάποιο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να σας βοηθήσει να τη συνηθίσετε. Εφαρμόζοντας τη συμβουλή που περιγράφεται πιο πάνω στο σημείο 3, μπορεί επίσης να σας βοηθήσει. Η σταδιακή αύξηση της πίεσης του αέρα μέχρι να σας πάρει ο ύπνος είναι κάτι που πολλοί ασθενείς βρίσκουν βοηθητικό. Τηρείτε τους κανόνες καλής υγιεινής του ύπνου, αποφεύγετε την καφεΐνη και το αλκοόλ πριν τον ύπνο. Προσπαθήστε να χαλαρώσετε πριν το ύπνο ακολουθώντας μία σταθερή ρουτίνα κάθε βράδυ. Για παράδειγμα, κάντε ένα χλιαρό μπάνιο πριν πάτε για ύπνο ή διαβάστε κάτι χαλαρωτικό.

8. Ξηροστομία

Αν αναπνέετε από το στόμα κατά τον ύπνο, ορισμένες συσκευές CPAP μπορεί να επιδεινώσουν την ξηροστομία. Ένας ιμάντας που τοποθετείται στο πηγούνι μπορεί να σας βοηθήσει να κρατήσετε το στόμα σας κλειστό και να μειώσει τη διαρροή αέρα, εάν φοράτε ρινική μάσκα. Μία πλήρης μάσκα προσώπου που καλύπτει το στόμα και τη μύτη σας, επίσης, μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Επίσης η χρήση θερμαινόμενου υγραντήρα που συνδέεται με το μηχάνημα CPAP  μπορεί να σας βοηθήσει.

9. Ακούσια αφαίρεση της μάσκας CPAP κατά τη διάρκεια της νύχτας

Είναι φυσιολογικό μερικές φορές να ξυπνήσετε και να ανακαλύψετε ότι έχετε αφαιρέσει τη μάσκα στον ύπνο σας. Εάν μετακινήσετε πολύ στον ύπνο σας, είναι πιθανότερο μια πλήρης μάσκα προσώπου να παραμείνει στο πρόσωπό σας. Μπορεί να τραβάτε τη μάσκα διότι η μύτη σας είναι βουλωμένη. Σε αυτή την περίπτωση, ο θερμαινόμενος υγραντήρας μπορεί να βοηθήσει. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, ειδικό μαξιλάρι (βλ. πιο κάτω σύνδεσμο) που έχει ειδική εσοχή για το σωλήνα της μάσκας μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμάστε πιο άνετα.

10. Ενόχληση από το θόρυβο

Τα περισσότερα νέα μοντέλα των συσκευών CPAP είναι σχεδόν αθόρυβα, αλλά αν θεωρείτε τον θόρυβο της συσκευής ενοχλητικό, βεβαιωθείτε πρώτα ότι το φίλτρο αέρα στη συσκευή CPAP είναι καθαρό. Αν αυτό δεν βοηθήσει, επικοινωνήστε με τον προμηθευτή σας, για να ελέγξει τη συσκευή και να βεβαιωθείτε ότι λειτουργεί σωστά. Εάν η συσκευή λειτουργεί σωστά και ο θόρυβος σας ενοχλεί ακόμα, δοκιμάστε να φορέσετε ωτοασπίδες.

Για περισσότερες πληροφορίες:
https://www.aastweb.org