Τι είναι η πνευμονική εμβολή;

Η πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη των αγγείων που μεταφέρουν αίμα στους πνεύμονες.  Συνήθως η απόφραξη οφείλεται σε θρόμβο που σχηματίζεται σε άλλη περιοχή του σώματος και μεταφέρεται στους πνεύμονες μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Σε σπάνιες περιπτώσεις η εμβολή οφείλεται σε φυσαλλίδες αέρα, λίπος ή καρκινικά κύτταρα.

Γιατί είναι επικίνδυνοι οι θρόμβοι στην πνευμονική κυκλοφορία;

Εάν σχηματιστεί ένας θρόμβος και μετακινηθεί προς τους πνεύμονες, μπορεί να αποφράξει κάποιο αγγείο των πνευμόνων. Έτσι, το αίμα δεν μπορεί πλέον να μεταφερθεί στις περιοχές όπου γίνεται ο εμπλουτισμός με οξυγόνο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των πνευμόνων, τη δυσκολία του ατόμου να αναπνεύσει και τελικώς την υποξυγοναιμία που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι θρόμβοι αίματος σχηματίζονται στα πόδια και στη λεκάνη και ακολούθως ανεβαίνουν προς τους πνεύμονες με την αιματική ροή.

Ποια είναι τα συμπτώματα με τα οποία παρουσιάζεται η πνευμονική εμβολή;

Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:

• Ταχύπνοια και δυσκολία στην αναπνοή
• Πόνος στο θώρακα, ειδικά κατά τη βαθειά ανάσα
• Βήχας με ή χωρίς αιμόπτυση
• Ταχυκαρδία

Εάν εμφανίζεται κάτι από τα παραπάνω πρέπει να καλέσετε άμεσα ασθενοφόρο. Ο γιατρός θα σας κάνει ακολούθως κάποια τεστ για να διευκρινιστεί αν όντως υπάρχει θρόμβος στις αρτηρίες των πνευμόνων. Πρόκειται για πολύ σοβαρή κατάσταση που μπορεί να οδηγεί τον άρρωστο στο θάνατο αν δεν διαγνωστεί και θεραπευτεί εγκαίρως.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θρόμβωσης στα πόδια;

Αυτά μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με το κατά πόσο η θρόμβωση αφορά τις εν τω βάθει φλέβες των ποδιών ή τις επιφανειακές φλέβες.

Οι θρόμβοι στις εν τω βάθει φλέβες είναι οι πιο επικίνδυνοι για την υγεία. Μπορεί να προκαλέσουν τα εξής:

• Πρήξιμο στα πόδια
• Πόνο τοπικά
• Ερυθρότητα και αύξηση της θερμοκρασίας του ποδιού

Οι θρόμβοι στις επιφανειακές φλέβες μπορεί να προκαλέσουν πόνο ερυθρότητα και φλεγμονή. Μπορεί επίσης να προκαλέσουν σκληρία στις φλέβες και να τις κάνουν να μοιάζουν σαν χορδές. Αυτό συνήθως συμβαίνει στις φλέβες κάτω από το γόνατο.

Εάν νομίζετε ότι εμφανίζετε θρόμβωση στα πόδια, καλέστε άμεσα το γιατρό σας. Συνήθως οι επιφανειακές θρομβώσεις δεν είναι επικίνδυνες. Αντιθέτως, οι θρόμβοι στο εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο είναι επικίνδυνοι γιατί μπορεί να μεταφερθούν κεντρικά προς τους πνεύμονες. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει κάποιες εξετάσεις για να εξακριβωθεί εάν οι θρόμβοι βρίσκονται στο εν τω βάθει ή στο επιφανειακό φλεβικό δίκτυο.

Υπάρχει κάποια εξέταση για τη διαγνωστεί η πνευμονική εμβολή;

Ναι, υπάρχουν διάφορα τεστ τα οποία ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει για να διαπιστωθεί η πνευμονική εμβολή. Τα συχνότερα από αυτά είναι τα εξής:

• D-διμερή. Αυτά είναι μία ουσία στο αίμα η οποία αυξάνεται όταν υπάρχει θρόμβωση σε κάποιο αγγείο του οργανισμού.
• Πνευμονική αγγειογραφία μέσω αξονικού τομογράφου (CT-PA). Με τη χρήση ακτίνων Χ και ηλεκτρονικού υπολογιστή, απεικονίζονται τα αγγεία του ανθρώπου κατόπιν έγχυσης σκιαγραφικής ουσίας από το γιατρό μέσα σε αυτά.
• Σπινθηρογράφημα αερισμού-αιμάτωσης των πνευμόνων (V/Q scan). Ο ασθενής εισπνέει μία μικρή ποσότητα ραδιενεργού ουσίας, καθώς επίσης γίνεται έγχυση μίας άλλης ραδιενεργού ουσίας μέσα στο αίμα του. Ακολούθως, με τη χρήση ενός μηχανήματος (γ-camera) γίνεται απεικόνιση των πνευμόνων του εξεταζομένου και μπορεί να εκτιμηθεί αν κάποια αρτηρία των πνευμόνων έχει αποφραχθεί.
• Κλασσική πνευμονική αγγειογραφία. Σε αυτή την εξέταση, τοποθετείται ένα μικρό σωληνάκι σε μία μεγάλη φλέβα συνήθως στο πόδι. Ακολούθως, το σωληνάκι προωθείται προς τα πάνω προς τους πνεύμονες και στη συνέχεια ο γιατρός εκχύει σκιαγραφική ουσία μέσα στο σωληνάκι και τελικά γίνεται ακτινολογική απεικόνιση της πνευμονικής κυκλοφορίας.

Δείτε στο πιο κάτω βίντεο, τον Δρ Ανδρέα Ζαχαριάδη να αναλύει όλα τα νεότερα δεδομένα για την Πνευμονική Εμβολή:

Ποια είναι η θεραπεία για την πνευμονική εμβολή;

Η πνευμονική εμβολή θεραπεύεται με φάρμακα τα οποία είτε διαλύουν τους θρόμβους, είτε τους περιορίζουν από το να συνεχίσουν να μεγαλώνουν σε μέγεθος. Κάποια χορηγούνται κατευθείαν μέσα στις φλέβες, κάποια μέσα στο δέρμα και κάποια από το στόμα. Εάν υπάρχει κάποιος λόγος που δεν μπορείτε να πάρετε τα πιο πάνω φάρμακα, ή τα φάρμακα αυτά δεν είναι αρκετά για να θεραπεύσουν την πνευμονική εμβολή, ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει κάποια άλλα διαφορετική θεραπεία. Έτσι σε εξειδικευμένα κέντρα μπορεί να γίνει χειρουργική αφαίρεση του θρόμβου από τα αγγεία των πνευμόνων ή να χρησιμοποιηθεί κάποιος μικρός καθετήρας για την αφαίρεση του.

Τα άτομα που έχουν θρόμβωση συνήθως λαμβάνουν ένα φάρμακο από το στόμα που ονομάζεται ῾βαρφαρίνη᾽ για τουλάχιστον 3 μήνες (συνήθως περισσότερο). Αυτό το φάρμακο βοηθά να μην μεγαλώνει ο ήδη σχηματισμένος θρόμβος, ενώ βοηθά και στην πρόληψη του σχηματισμού νέων θρόμβων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι συχνά, άτομα που εμφανίζουν θρόμβωση για πρώτη φορά, ξαναεμφανίζουν θρόμβωση στο μέλλον στο ίδιο ή σε άλλο μέρος του σώματος τους. Έτσι ουσιαστικά, η βαρφαρίνη βοηθά και στην πρόληψη των υποτροπών της θρόμβωσης.

Στην περίπτωση που ο γιατρός σας χορηγήσει βαρφαρίνη, είναι απαραίτητο να λαμβάνεται το φάρμακο ακριβώς όπως είναι οι οδηγίες του γιατρού σας. Αν ξεχάσετε ή παραλείψετε μία δόση, επικοινωνήστε άμεσα με το γιατρό σας. Θα χρειαστεί κατά τη διάρκεια της θεραπείας με βαρφαρίνη να κάνετε αιματολογικά τεστ για την πηκτικότητα του αίματος σας. Αυτά είναι απαραίτητα διότι η δράση της βαρφαρίνης μπορεί να αλλάξει με τον καιρό και επίσης επηρεάζεται από τη διατροφή. Στην περίπτωση που η δράση του φαρμάκου έχει αλλάξει, ο γιατρός θα αναπροσαρμόσει τη δοση του. Έτσι, αποφεύγεται η υπερβολική δράση του φαρμάκου που προκαλεί αιμορραγίες και η χαμηλή του δράση η οποία είνα ανεπαρκής για την πρόληψη περαιτέρω θρόμβωσης.

Εναλλακτική θεραπεία για την πνευμονική εμβολή

Άλλη θεραπευτική επιλογή που είναι όμως κατάλληλη κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, είναι η τοποθέτηση φίλτρου στην κάτω κοίλη φλέβα. Η κάτω κοίλη φλέβα είναι η μεγάλη φλέβα που μεταφέρει το αίμα από τα πόδια και το κάτω ήμισυ του σώματος προς την καρδιά. Το φίλτρο τοποθετείται εντός αυτής της φλέβας. Έτσι παγιδεύονται τυχόν θρόμβοι που σε αντίθετη περίπτωση θα μεταφερόνταν από τα πόδια προς την καρδιά και τελικά προς τους πνεύμονες. Ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει την  τοποθέτηση φίλτρου στις πιο κάτω περιπτώσεις:

• Δεν είναι ασφαλής ή δεν μπορεί να γίνει η λήψη βαρφαρίνης
• Σχηματίζονται θρόμβοι ακόμα και υπό τη λήψη βαρφαρίνης
• Παρουσιάζεται σοβαρή αιμορραγία με τη λήψη βαρφαρίνης

Υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει ο ίδιος ο ασθενής για να βοηθήσει την κατάσταση;

Ναι. Πολλές φορές τα άτομα παθαίνουν θρομβώσεις επειδή είναι καθιστά πολλές ώρες. Για παράδειγμα, σε μεγάλα αεροπορικά ταξίδια, οι επιβάτες εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης θρόμβωσης. Γι᾽αυτό μπορεί η θρόμβωση να προληφθεί εφόσον κάποιος κάνει τα εξής:

• Σηκώνεται και περπατά ανά μία με δύο ώρες.
• Αποφύγει το κάπνισμα προ και κατά τη διάρκεια της πτήσης
• Είναι ντυμένος με χαλαρά, άνετα ρούχα
• Μετακινεί τα πόδια ενώ κάθεται ανά συχνά διαστήματα
• Πίνει αρκετή ποσότητα υγρού
• Φοράει ειδικές ελαστικές κάλτσες
• Αποφύγει την κατανάλωση φαρμάκων που προκαλούν υπνηλία κατά το ταξίδι, διότι με αυτό τον τρόπο θα παραμείνει ακίνητος στο κάθισμα του για πολλές ώρες.

Για περισσότερες πληροφορίες:
https://www.nhs.uk/